31/10/10

Eat Pray Love [2010] - dir: Ryan Murphy

Καθώς το χέρι μου γλιστρούσε ευχάριστα πριν δύο μήνες στις σελίδες του βιβλίου Eat Pray Love, συνειδητοποιούσα όλο και περισσότερο πόσο εύκολα μπορεί να ταυτιστεί κάποιος με την ιστορία της Elizabeth Gilbert. Κρατούσα ένα δυνατό όπλο για το πως ένας άνθρωπος μπορεί να βγει ζωντανός από τη σκληρή δοκιμασία της αναζήτησης της προσωπικής ισορροπίας. Δεν είναι λίγοι αυτοί που το προσπαθούν. Ο γλαφυρός τρόπος περιγραφής του πόνου που βίωσε η Gilbert μόνο και μόνο επειδή είχε το θάρρος να αρνηθεί τις ευκολίες της ζωής, ο αυτοσαρκασμός, το χιούμορ και η αμεσότητά της που σου ανοίγουν διάπλατα την πόρτα της ψυχής της για να μπεις εσύ ο άγνωστος μέσα, είναι ένα γλυκό βάλσαμο. Το ότι η παραγωγή της ταινίας κατέληξε σε μια τόσο αδιάφορη μεταφορά της ιστορίας στη μεγάλη οθόνη, δεν το περίμενα.

Μια Αμερικανίδα στο ζενίθ της ζωής, στην Νέα Υόρκη της αφθονίας, την πόλη που ούτε αυτή αλλά ούτε και οι επιθυμίες των κατοίκων της κοιμούνται ποτέ. Νέα, επιτυχημένη συγγραφέας, παντρεμένη, κυνηγός του χρόνου και της παραγωγικότητας, συνειδητοποιεί τις λάθος επιλογές της και επιτέλους βρίσκει το θάρρος να το δηλώσει δυνατά ανοίγοντας το κουτί της Πανδώρας. Επώδυνος χωρισμός, νέα σχέση, ακόμα πιο επώδυνοι χωρισμοί. Εδώ όμως δεν έχουμε μια γυναίκα που κοιτά την καλοπέραση της αλλά κάποια που θρηνεί για τα λάθη και την αδυναμία της να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των συντρόφων της, καταλήγοντας με μαθηματική ακρίβεια σε ψυχολογική πτώση, την θλίψη και την κατάθλιψη. Αλλά όπως γράφει και η ίδια στο βιβλίο της “Ο Θεός δεν σου κλείνει ποτέ την πόρτα κατάμουτρα πριν σου ανοίξει ένα πακέτο μπισκότα”. Γι αυτό και εισακούει την επαναλαμβανόμενη επιθυμία της να μάθει Ιταλικά, γνωρίζει μια Ινδή γκουρού και ένας μάγος από την Ινδονησία την προσκαλεί να τον επισκεφθεί. Στην Ιταλία. Στην Ινδία. Στην Ινδονησία. Η Αγία Τριάδα της.

Η Ιταλία είναι η πρώτη πρόκληση. Ένας λαός που αναγνωρίζει το δικαίωμά του στην απόλαυση και την dolce vita, λέξεις άγνωστες ως τότε γι αυτήν. Η τέχνη του“Δεν κάνω τίποτα” όμως αρχίζει να της γίνεται αγαπητή μιας και συμπίπτει απόλυτα με την ανάγκη για περισσότερη επαφή με τον εαυτό της αφήνοντας κατά μέρος τη διαρκή αυτό - επιβεβαίωση ότι η ευτυχία που της συμβαίνει της αξίζει, χαρακτηριστικό της υπερκινητικής προέλευσής της. Στην Ινδία θα εγκατασταθεί σε ένα ashram για να συναντήσει τον προσωπικό της Θεό μέσα από την προσευχή και το διαλογισμό. Στο πνευματικό αυτό ησυχαστήρια θα καταλάβει τη σημαντικότητα της γαλήνης, της ηρεμίας ότι η ενέργεια είναι πολύτιμη για να την ξοδεύει αλόγιστα και στον οποιονδήποτε. Ότι το σύμπαν θα σου φερθεί όπως του φέρεσαι κι εσύ. Η Ινδονησία θα είναι το τελευταίο της βήμα. Εκεί θα επιδιώξει την εσωτερική της ισορροπία αλλά και να ξανασυναντήσει τον μάγο που πριν αρκετούς μήνες είχε προβλέψει ότι θα μείνει κοντά του προκειμένου να της μεταφέρει τη Σοφία του. Κάπου εκεί έρχεται και ο έρωτας.



Έχω ξανασυναντήσει την αθώα παγίδα που σου στήνει το μυαλό όταν έχεις διαβάσει πρώτα το βιβλίο, μιας και τα γεγονότα έχουν ήδη πάρει μορφή στον χάρτη στης μνήμης. Είναι δύσκολο να δεχτείς την απόδοση της ίδιας ιστορίας από κάποιον άλλο. Όμως εδώ έχουμε μια επιφανειακή επαφή με το πνευματικό ταξίδι της Liz Gilbert, ένα χάδι που δεν τολμά να αγγίξει εις βάθος την ιστορία και να φτάσει στην ουσία του πράγματος. Όμορφες εικόνες από τον Ryan Murphy (γνωστός και ως σκηνοθέτης του μακάβριου Nip/Tuck) που κάνει μια μικρή έκπληξη με την ευαισθησία που δείχνει στην φυσική ομορφιά των τοπίων, η πάντα λαμπερή Julia Roberts αλλά πουθενά η ολοκληρωμένη ενσάρκωση της προσωπικότητα της Gilbert. Καμία περιγραφή στο πόσο δύσκολη είναι η επίτευξη της αυτοσυγκέντρωσης και του διαλογισμού, καμία αναφορά στο οικογενειακό της περιβάλλον, τους ψυχολογικούς λαβύρινθους, τη διαλυμένη της ψυχή, ενώ οι άνθρωποι που συνάντησε στη διαδρομή παρουσιάζονται σαν εύκολες γνωριμίες χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο στη ζωή της. Πώς μπορεί να αποτυπωθεί η τόλμη και το θάρρος αν οι ίδιοι οι δημιουργοί δεν ρισκάρουν;

Ίσως το πιο λυπηρό απ' όλα να είναι η έλλειψη ευαισθησίας απέναντι στην ιστορία της γυναίκας αυτής, προφανώς γιατί τα σίγουρα χρήματα δεν χρειάζονταν στην προκειμένη περίπτωση γερή και ρεαλιστική βάση. Όμως εδώ είναι το μεγάλο λάθος και η αποτυχία της ταινίας μιας και αποδεικνύεται πως οι ίδιοι άνθρωποι δεν “διάβασαν” σωστά τον τεράστιο απόηχο που είχε το βιβλίο. Αναγνωρίζω τη δυσκολία που έγκειται στο να περιγραφούν οι πλούσιες εμπειρίες που βίωσε η ηρωίδα σε ένα τόσο μεγάλο ταξίδι, όμως μέσα σε δυόμιση σχεδόν ώρες παρακολουθούμε ένα φευγαλέο πέρασμα από αυτή τη διαδρομή. Και ορισμένες φορές όλα δείχνουν να έχουν συμβεί με ένα χτύπημα των δαχτύλων. Κανένας άνθρωπος όμως δεν ξανά ενώθηκε έτσι απλά πριν γίνει πρώτα χίλια κομμάτια. Και εγώ δεν είδα ούτε ένα.

19/10/10

Fantastic Mr. Fox [2009] - dir: Wes Anderson

Ο κύριος Fox παίρνει πρωινό με τη συντροφιά της αγαπημένης του γυναίκας και του λατρεμένου του γιου. Διαβάζει την πρωινή εφημερίδα και αφού τελειώσει, οδεύει για την δουλειά. Είναι η ώρα που ξεκινάει η ημέρα και μαζί της ο στόχος για την εξασφάλιση ενός καλύτερου μέρους διαμονής για την οικογένειά του. Είναι η ώρα που τα κοφτερά δόντια και τα μυτερά του νύχια ετοιμάζονται να υπακούσουν το μυαλό, πραγματοποιώντας άλλη μια ατασθαλία. Γιατί, θα πρέπει να σας ενημερώσω πως ο κύριος Fox είναι μεγάλος ρέμπελος. Συν τοις άλλης, είναι και αλεπού.


Μια οικογένεια αλεπούδων ζει σε ένα λαγούμι όμως ο αρχηγός της, ο κύριος Fox δεν είναι πλέον ευχαριστημένος με αυτό. Πρώην κλεφτοκοτάς που αποφάσισε να νοικοκυρευτεί, λάτρης της παρανομίας, όσο και της φρέσκιας σάρκας ενός κοτόπουλου στα σουβλερά του δόντια, ονειρεύεται την μέρα που η αδρεναλίνη του θα εκτοξευθεί στα ύψη, κλέβοντας τους πιο ισχυρούς και πλούσιους ανθρώπους της πόλης. Η Φύση εναντίον του Ανθρώπου; Το έχουμε ξαναδεί αυτό το “έργο” και θα το βλέπουμε για πολλά χρόνια ακόμα. Μόνο που εδώ εμφανίζεται μια μαγική κλειδαρότρυπα μέσα από την οποία ο θεατής μπορεί να έρθει σε άμεση επαφή με την - αναπάντεχα - ανθρώπινη ψυχολογία του ζωικού βασιλείου που πρωταγωνιστεί, καταλήγοντας να ταυτιστεί μαζί τους. Αλεπούδες με ανασφάλεια, ντροπαλοί σκαντζόχοιροι, ψυχωτικοί αρουραίοι. Όλοι τους γνήσια outsiders, χαρακτήρες ενός ασυμβίβαστου φιλμ, περιφέρονται από καρέ σε καρέ για να συνθέσουν την τελική γκροτέσκ εικόνα του. Και μερικές φορές είναι πραγματικά μεγάλη απόλαυση να βυθίζεσαι στη δίνη κάτι τέτοιου.

Μέχρι πριν αρκετά χρόνια το μόνο που μπορούσε να ανήκει στην κατηγορία των παιδικών βιβλίων ήταν το φαινομενικά όμορφο. Όμως τα βιβλία αυτά δεν γράφονται μόνο για να ψυχαγωγούν και να πλάθουν ιδανικούς (και ανύπαρκτους) κόσμους αλλά και να διδάσκουν. Στην συγκεκριμένη περίπτωση σημαντικά, αλλά - δυστυχώς σήμερα - ξεχασμένα ιδανικά. Στον Φανταστικό κύριο Fox δεν είναι αδύνατη η πραγματική αγάπη, δεν είναι ανέφικτη η εμπιστοσύνη, είναι πολύ απλό να προσφέρεις σε αυτούς που αγαπάς, έχει πλάκα να ενώνεις τα μυτερά σου νύχια με τους φίλους σου και να φωνάζεις “ένας για όλους και όλοι για έναν”. Γιατί εδώ δεν πρόκειται για μια απλή οικογένεια, αλλά για μια καλοκάγαθη, ενωμένη συμμορία έτοιμη να χιμήξει στον εχθρό χωρίς να υπολογίσει τη σωματική της ακεραιότητα και αυτή είναι από τις πιο όμορφες ιστορίες που μπορεί να αφηγηθεί κανείς.

Ο αγαπητός Wes Anderson, σίγουρα βρίσκει την ιδέα του τρομακτικού εκστατική, γι' αυτό και επέλεξε την (λίγο σπάνια) μέθοδο του stop motion animation για να παρουσιάσει το ομώνυμο βιβλίο του Roald Dahl, μεταφέροντας για πρώτη του φορά ένα παιδικό βιβλίο στην μεγάλη οθόνη. Δεν είναι όμως εύκολο να σκηνοθετήσεις μια παρέα από άγρια ζώα που κινούνται σπασμωδικά και ταυτόχρονα να δείχνουν όμορφα! Διαλύοντας το συμβατικό καλειδοσκόπιο που θα χρησιμοποιούσε κάποιος άλλος στη θέση του, ο Anderson επιλέγει να δει την ιστορία αυτή μέσα από το ιδιόμορφο πρίσμα του σαρκασμού, του υποχθόνιου, του black humor και να πετύχει αυτό που μέσα του θα αναζητούσε σαν αποτέλεσμα, αισθανόμενος ίσως και ο ίδιος, ως ένα αλλιώτικο παιδί.


Μακριά από σύγχρονες μεθόδους, γκλάμουρ σκίτσα με άψογα φινιρίσματα, παρά μόνο με κούκλες λες και φτιαγμένες από άχυρο και κουρέλια, στήνει με δεξιοτεχνία τις μαριονέτες του. Προσκαλεί λαμπερές φωνές και παρέα με το κοφτερό (όσο και τα περισσότερα δόντια των πρωταγωνιστών) σενάριο χτίζει αξιολάτρευτους χαρακτήρες. Ανακατεύει μια-δυο φορές την παλέτα των πιο γήινων χρωμάτων αυξομειώνοντας το κοντράστ, χαμηλώνει τα φώτα στις υπόγειες σκηνές και προσκαλεί τον, σωματικά πανομοιότυπο με τον ήρωά του, Jarvis Cocker να τραγουδήσει το φολκλόρ τραγούδι που του έγραψε.

Που οφείλεται το διαμαντένιο αποτέλεσμά της ταινίας; Μήπως στην υπέροχη σύμπραξη του ταλέντου του φανταστικού κυρίου Anderson, και της λιγοστής δημοτικότητας του συγκεκριμένου βιβλίου του Dahl, γεγονός που ελαφρύνει το βάρος μιας ενδεχόμενης όχι και τόσο επιτυχημένης μεταφοράς; Συνταγή δοκιμασμένη από λιγοστούς επιτυχημένη σχεδόν πάντα. Το μόνο σίγουρο είναι πως η αμέριστη φροντίδα που έχει δείξει ο δημιουργός της στην λεπτομέρεια της κάθε σκηνής είναι αρκετή για να παραδώσει στον θεατή αξέχαστες φωτογραφικές εικόνες τυπωμένες σε ιλουστρασιόν χαρτί.


Σε αναζήτηση πληροφοριών γι' αυτό, μαθαίνουμε πως ο Dahl πριν το γράψει είχε χάσει το ένα από τα πέντε του παιδιά, θλιβερό συμβάν που τον οδήγησε στην σκιαγράφηση ενός υπέρ – προστατευτικού κύριου Fox. Κατ' εικόνα και καθ΄ ομοίωσή του; Αναλογιζόμενη την ευαισθησία των συγγραφέων παιδικών βιβλίων, σχεδόν σίγουρα ναι.

“I'm not different, am I?”
“We all are. Him, especially. But there's something kind of fantastic about that, isn't there?”
“Not to me. I'd prefer to be an athlete.”

Αυτός είναι ο κύριος Fox. Απλά, Φανταστικός!





7/10/10

Waitress [2007] - dir: Adrienne Shelly

Η Jenna πνίγεται. Και όταν πνίγεται, στο μυαλό της αρχίζουν να τρέχουν πολύχρωμα ζαχαρωτά, λιωμένη σοκολάτα, ζουμερά βατόμουρα και πολλά άλλα υλικά τα οποία καταλήγουν να γίνονται λαχταριστές πίτες με ιδιόρρυθμα και πρωτότυπα ονόματα. Το μυαλό και τα χέρια δουλεύουν ασταμάτητα, η φαντασία της ξεχειλίζει. Έτσι μόνο μπορεί και παίρνει δύναμη για να συνεχίζει την ζωή της στο καταπιεστικό περιβάλλον που την περικλείει. Αυτή είναι η άμυνα που της δίνει το οξυγόνο για να αναπνεύσει μέσα από την γαλάζια “χαρωπή” στολή της Σερβιτόρας.



















Σε μια μικροαστική πόλης της Νότιας Αμερικής όπου ακόμα και ο αέρας που πνέει καταβάλλεται από το αίσθημα της μονοτονίας, η Jenna Hunterson σερβίρει αλλά και δημιουργεί πίτες στο diner του Joe. Μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη καταφέρνει να την παγιδεύσει ακόμα περισσότερο στον αποπνικτικό γάμο με τον συναισθηματικά αποβλακωμένο άντρα της από τον οποίο θέλει απεγνωσμένα να δραπετεύσει. Ο Earl είναι φτιαγμένος από τα πιο άνοστα και μίζερα υλικά που υπάρχουν.Καταπιεστικός, ανασφαλής, ένα νταής που τρέμει τη φωνή του και επιτέλους, πόση ανοησία μπορεί να ανεχτεί κάποιος; Η ωρολογιακή βόμβα όμως έχει ρυθμιστεί και είναι έτοιμη να σκάσει στο πρόσωπο εκείνου που δεν ακούει κανένα από τα προειδοποιητικά χτυπήματα, που δεν βλέπει πέρα από την προσωπικό του εφησυχασμό, παρά μόνο φλυαρεί για τις δικές του ανάγκες.3...2...1...

Την Jenna την ξέρεις, είναι ένας πολύ οικείος άνθρωπος. Εκείνος που έχει στρογγυλοκαθίσει στον πάτο της δυστυχίας και έχει παραδοθεί στη ζωή που του ορίζουν οι άλλοι. Που προτιμά να ασφυκτιά παρά να πράττει αυτό που σκέφτεται έτσι όπως ακριβώς είναι, σε αντίθεση με τους γύρω της που την αντιμετωπίζουν με όλη την ειλικρίνεια που χωράει ο νους. Ίσως νιώσεις και εσύ τον κόμπο που έχει στο λαιμό να σε πνίγει το ίδιο. “The Queen of Goodness and Kindness”, μα ποιος θέλει έναν τέτοιο ανιαρό τίτλο; Από τη στιγμή που δεν είναι πηγή έμπνευσης για μία νέα πίτα νομίζω πως ούτε και η ίδια. Είναι όμως απίστευτο πώς καμιά φορά ένα ζαχαρωτό μπορεί να κρύβει μέσα του τη δύναμη μιας ολόκληρης τούρτας και να σε εκπλήξει ευχάριστα εκεί που δεν το περιμένεις.




















Γιατί η Jenna μπορεί να έχει ανέβει στο μοναχικό roller coaster της θυματοποίησης αλλά από εκεί ψηλά έχει πάντα την καλύτερη θέα των ονείρων της. Όταν δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τους γύρω της τότε είναι που κάνει τις σπουδαιότερες συζητήσεις με την εαυτό της. Σα να σβήνει το φούρνο της ζωής που σιγό - καίει όλη μέρα, για να ακούσει την εσωτερική της φωνή, ένας προσωπικός διάλογος που την βοηθάει να αποτραβιέται και να βρίσκεται κοντά στην δική της έξοδο κινδύνου. Γιατί παρ' όλα τα εμπόδια η Jenna είναι κατασκευασμένη να βλέπει πέρα από αυτά, εκεί που ευτυχώς ακόμα βρίσκεται η ελπίδα της. Μικρές πόρτες διαφυγής υπάρχουν: ένας διαγωνισμός που μπορεί να της χαρίσει αρκετά χρήματα, ο νέος γιατρός που είναι έτοιμος να σταθεί δίπλα της, αλλά η λύση είναι εξωφρενικά κοντά και περιμένει απλά να της δώσει σημασία.

Η Adrienne Shelly δημιούργησε ένα χαρακτήρα από τα πιο γήινα υλικά. Υπάρχουν στιγμές που θέλεις να αγκαλιάσεις την Keri Russel που την υποδύεται, μια γιατί το κάνει πραγματικά καλά και μια γιατί αυτό θα είχες ανάγκη εάν ήσουν στη θέση της Jenna. Μια γυναίκα δημιουργική που αγαπά να προσφέρει στους γύρω της - και κάπου κάπου και στον εαυτό της - μέσα από τη μαγειρική της. Και που φτάνει γι αυτήν (όπως και για όλους μας) η ώρα να ανακαλύψει πως η ζωή δεν είναι ένα κομμάτι γλυκιάς αλλά πικρής πίτας που όμως επιλέχθηκε κατά λάθος. Αλλά για κάθε λάθος επιλογή υπάρχει πάντα και μια σωστή. Καβουρδισμένο με πολύ δόση κυνικότητας και με μια επιπλέον θλίψης, αφού η δημιουργός και σκηνοθέτης δολοφονήθηκε λίγο καιρό πριν την κυκλοφορία της ταινίας μην προλαβαίνοντας να θαυμάσει το δημιούργημά της ολοκληρωμένο.

Σερβίρετε τον πιο απολαυστικό εαυτό σας στους γύρω σας και φροντίζετε πάντα να έχετε τον χρόνο να σερβίρεστε το κομμάτι της αγαπημένης σας γεύσης. Ακόμα και αν ονομάζεται “Pregnant Miserable Self Pitying Loser Pie”.
It might taste like heaven!