23/3/11

Another Year [2010] - dir: Mike Leigh

Μετά την Vera, την Cynthia, την Poppy, o Mike Leigh επανέρχεται στο προσκήνιο, παρέα με καταθλιπτικές περσόνες, γυναίκες που αγκαλιάζουν σφιχτά ένα ποτήρι κρασί, άνδρες που πνίγουν τον καημό τους σε ασταμάτητο κάπνισμα, ανθρώπους σε κρίση μέσης ευτυχίας. Γνώριμες φιγούρες.

Ένα μεσήλικο ζευγάρι κάπου στα προάστια του Λονδίνου, που τα ονόματά του παραπέμπουν σε δίδυμο από καρτούν, συγκεντρώνει γύρω του προσωπικότητες για να τις παρατηρήσει με χαρακτηριστική αγγλική αποστασιοποίηση. Η Gerri ως ψυχολόγος, ερευνά τις ψυχές των ανθρώπων και ο Tom ως γεωλόγος, σκαλίζει την ψυχή της γης. Η ήρεμη και τακτοποιημένη ζωή τους όμως έλκει το ακριβώς αντίθετο: έναν μελαγχολικό φίλο, έναν γιο που αγχώνεται για το εάν θα βρει την κατάλληλη νύφη, πιο πολύ από όλους όμως, την νευρωτική και υπερευαίσθητη Mary. Χαρακτήρες καθημερινοί, που αναζητούν την ευτυχία κάνουν κύκλους γύρω από εκείνους που την έχουν κατακτήσει. Πολλές φορές το σπίτι τους μοιάζει με εξομολογητήριο, όπου οι άνθρωποι αυτοί προσέρχονται για να απολογηθούν για το ότι δεν κατάφεραν να πετύχουν όσα εκείνοι, για να κατακρίνουν συνειδητά τον εαυτό τους μπροστά στο ευτυχισμένο ζευγάρι, ίσως και για να αποσπάσουν την “μαγική συνταγή” που ακολούθησαν.

Και ενώ οι τέσσερις εποχές διαδέχονται αρμονικά η μία την άλλη, οι ζωές τους τείνουν να αλλάξουν λίγο ή πολύ, ανάλογα με το πόσο το επιδιώκουν οι ίδιοι. Και παρόλο που ο Leigh επιλέγει να συγκεντρώσει αρκετές προσωπικότητες γύρω από το ζευγάρι, μία είναι εκείνη που καταφέρνει να συλλέξει όλο το ενδιαφέρον. Όχι μόνο γιατί η Lesley Manville εκτελεί το ρόλο αυτής με μοναδική συνέπεια και ζήλο, αλλά και γιατί από εκείνη ξεκινά και τελειώνει το νόημα της ταινίας. Η υπερκινητική συνάδελφος Mary, που μιλάει ακατάπαυστα προσπαθώντας να κεντρίσει το ενδιαφέρον και που θλίβεται κάθε φορά που ανακαλύπτει πόσο μόνη νιώθει. Πολλές φορές αυτάρεσκη, ορισμένες φορές η διασκέδαση των γύρω της λόγω της αφέλειας και της ευκολοπιστίας της. Και ίσως και δέκτης σκληρής στάσης απέναντι της όταν η ανασφάλειά της “απειλεί” να εισχωρήσει στο φιλήσυχο περιβάλλον τους. Ποιος μπορεί όμως να καταδικάσει εκείνους που προστατεύουν την ευτυχία τους;

Ακόμη τέσσερις εποχές από την ζωή του Tom και της Gerri όπου όλα μένουν σταθερά, ακόμη μια χρονιά από την ζωή φίλων και συγγενών. Εξάλλου γι αυτό πρόκειται. Για την ευτυχία μας και την δυστυχία των άλλων, την σύγκριση που νοητά κάνουμε. Και αλίμονο αν η ζυγαριά γέρνει προς τα εμάς. Ο Leigh δείχνει έμμεσα να καυτηριάζει αυτό το θέμα: εκείνοι που έμειναν μόνοι δίχως να παντρευτούν είναι καταδικασμένοι στην μιζέρια, εκείνοι που βρήκαν ένα ταίρι βαδίζουν προς την ευτυχία. Σαν ψυχολόγος που αφουγκράζεται τους γύρω του, εκφράζει την ευαισθησία του για ένα θέμα που αφορά και τον ίδιο, μεταφέρει με απλούς, ρεαλιστικούς διαλόγους τις σκέψεις και τους προβληματισμούς που βιώνουν οι άνθρωποι αυτής της ηλικίας, στην Αγγλία των γκριζοπράσσινων χρωμάτων. Το τώρα, το παρόν, οι ήρωές του αγωνιούν για το τι τους συμβαίνει σήμερα, αναπολούν το παρελθόν με συμπάθεια και χιούμορ χωρίς να προσκολλούνται εκεί, ενώ οι παύσεις τους λειτουργούν υπέρ του θεατή δίνοντάς του πολύτιμο χρόνο για να κατανοήσει τον χαρακτήρα τους.

Σαν στοργικός προστάτης ο Leigh, θα αγκαλιάσει την ηλικία αυτή και θα μεταφέρει τους υπαινιγμούς του για τον ρατσισμό που ενίοτε αντιμετωπίζει μέσα από τα λόγια του συμπαθέστατου Ken:“για τους νέους, όλα για τους νέους είναι”. Και φυσικά, ενώ τους αναγκάζει να επιστρέφουν σε ένα άδειο σπίτι, τους δίνει πάντα την δίκαιη ευκαιρία να μοιράζονται τις αγωνίες τους και τις ελάχιστες σπίθες ελπίδας των ματιών τους.

Άραγε πόσο κοντά σε όλους αυτούς τους επισκέπτες θα βρίσκονταν ο Tom και η Gerri χωρίς ο ένας τον άλλο; Τόσο πολύ εξαρτάται η ευτυχία μας από τους γύρω μας; Άλλο με προβληματίζει όμως. Αυτοί που βρήκαν την ταινία κενή, ανούσια, τόσο μακριά είναι από την πραγματικότητα;

10/3/11

Blue Valentine [2010] - dir: Derek Cianfrance

Είναι ελάχιστες οι φορές που μια ταινία έχει να κάνει περισσότερο με τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών και όχι τόσο με την πρωτοτυπία της θεματολογίας της. Το Blue Valentine φτιάχτηκε για να ξεφύγει από τα όρια μιας οθόνης, για να αφήσει τους πρωταγωνιστές του να αναπνεύσουν το ίδιο οξυγόνο με εμάς, να μας αιχμαλωτίσουν ώστε να νιώσουμε μαζί τους ένα - ένα τα συναισθήματα που βιώνουν. Ούτως ή άλλως αυτοί δεν πονάνε πραγματικά, παρά μόνο εμείς.

Όταν τελειώνει ένας έρωτας κλείνουμε τα μάτια για να πάμε πίσω και να θυμηθούμε στιγμιότυπά του, να αισθανθούμε ξανά έστω για δευτερόλεπτα εκείνη την υστερική ευτυχία. Ο Derek Cianfrance ακολουθεί αυτόν τον δρόμο, ανοιγοκλείνει τα δικά του προκειμένου να μας πάει μια μπρος και μια πίσω στο χρονικό μιας ιστορίας που ξεκίνησε από έρωτα. Αρχίζοντας από το παρόν θα επιστρέψει στο παρελθόν στην αρχή του, για να καταλήξει στην φθορά του, την πιο επίπονη από όλες, την μονόπλευρη. Ο ρομαντικός Dean ερωτεύτηκε την απόμακρη Cindy, η ρεαλίστρια Cindy ερωτεύτηκε τον προστατευτικό Dean. Οι διαφορετικοί χαρακτήρες τους βρήκαν για λίγο καιρό ένα σημείο ισορροπίας μέχρι που ενώθηκαν με δύο βέρες και ένα παιδί. Αλλά σπάνια ο ρεαλισμός με την ονειροπόληση κατάφερναν να συμβιώνουν.

Ο Dean ξεγυμνώνει τον εαυτό του χωρίς να φοβάται ενώ η Cindy προστατεύει τον δικό της από φόβο. Αυτός δεν κάνει ποτέ σχέδια για το μέλλον, εκείνη δεν μπορεί να μην σκέφτεται το αύριο. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν μελοδράματα και ο Cianfrance δεν θα υποκύψει σε υπερβολές, παρά μόνο σε αυθόρμητους διαλόγους που γίνονται σε κιτς ξενοδοχεία και αληθινά αισθήματα που εκφράζονται βίαια σε χώρους εργασίας. Κάτω από το επιτηδευμένο μπλε φως του δωματίου που θα έπρεπε να αναζωπυρωθεί ένας έρωτας, ανταλλάσσονται γλυκόπικρα βλέμματα παραδίδοντας μαθήματα αληθινής ζωής.

Στο ρεσιτάλ συναισθημάτων τα ηνία κρατά ο Ryan Gosling που αποτυπώνει έναν ανιδιοτελές χαρακτήρα, σπάνιο κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και φυσικά, o gentleman που υποδύεται, δεν θα μπορούσε και στην πραγματικότητα να κάνει πέρα την Michelle Williams η οποία σε στιγμές δείχνει να μαγνητίζει την αξεπέραστη λάμψη του. Και είναι τόσο ιδανικά τα ποσοστά της χημείας ανάμεσά τους που θα μπορούσαν πράγματι να τους καθιερώσουν στην ιστορία των πιο ταιριαστών κινηματογραφικών ζευγαριών.

Το Blue Valentine όμως παρ' όλη την δραματική του φύση, δεν σε κάνει να λυπάσαι για τον συγκεκριμένο έρωτα που δεν επιβίωσε αλλά για την μη αναστρέψιμη φθορά του, που αργά η γρήγορα έρχεται για όλους μας. Δυστυχώς ελάχιστοι αποδέχονται το γεγονός πως ο έρωτας κάποτε τελειώνει. Δίνει όμως την θέση του σε άλλα συναισθήματα όπως την αγάπη, την εκτίμηση, την συντροφικότητα. Ο Cianfrance το γνωρίζει αυτό αλλά παρ' όλα αυτά επέλεξε να πλάσει την ιστορία ενός ζευγαριού που δεν ενδιαφέρθηκε να ζήσει χωρίς έρωτα, που είχε τόσο μεγάλη ανάγκη από αυτόν και αρνήθηκε να συμβιβαστεί με την έλλειψή του. Και φυσικά αυτός που επαναστατεί διακρίνεται πάντα από ειλικρίνεια, γι αυτό και ο Dean και η Cindy αφέθηκαν σε διαλόγους που τσάκισαν αλλά και γιάτρεψαν. Τελικά, το Blue Valentine δεν σε κάνει να λυπάσαι για τον συγκεκριμένο έρωτα που δεν επιβίωσε, αλλά να χαίρεσαι που κατάφερε να υπάρξει.

Ένα μελαγχολικό μπλουζ συναισθημάτων, μια ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας, ένα από τα πιο όμορφα χαστούκια που μπορείς να εισπράξεις. Blue Valentine, όπως λέμε Μελαγχολικός Έρωτας.




P.S: Μην παραλείψετε να δείτε το υπέροχο sequel εικόνων που συνοδεύει τους τίτλους τέλους.